Het is nog te vroeg om iets als waarheid te bestempelen, maar onderzoek doen is de eerste stap. Turkije werd vrijdagavond opgeschrikt door een mislukte coup, gepleegd door een zeer klein deel van het Turkse leger. Zeker 90 personen zijn om het leven gekomen en 1154 mensen zijn tijdens de coup gewond geraakt. Met hulp van de gehele bevolking heeft de regering de macht snel weer opgeëist. De Turkse president Erdogan beloofde de coupplegers hard aan te pakken en inmiddels zijn er 1563 gearresteerd. Alhoewel er nu al een boel speculaties te vinden zijn in de media, blijven de diepgaande onderzoeken en analyses achterwegen.
De Turkse minister van Justitie en president Erdogan stellen dat de beweging van de Turkse geestelijke Fethullah Gülen achter de staatsgreep zit. Gülen gold lange tijd als bondgenoot van Erdogan, maar volgens de Turkse pers raakten ze met elkaar in onmin toen de regering plannen maakte om de particuliere scholen te sluiten. Turkije heeft de beweging van Gülen officieel als terreurorganisatie aangemerkt. Tegenwoordig woont hij in Pensilvania en ontvangt jaarlijks 150 miljoen dollar van de Amerikaanse overheid. Alhoewel hij zelf ontkent met de coup te maken te hebben, is het zeker mogelijk dat Gülen (wellicht als pion gebruikt door Washington) de opdracht heeft gegeven om een coup te plegen. Het moge duidelijk zijn dat dit geen serieuze poging was om een staatsgreep te plegen. Het aantal troepen dat ingezet is tijdens de coup, vormt nog geen 1% van het Turkse leger. Ook het aantal tanks en helikopters die zijn gebruikt, zijn nog geen fractie van het totale arsenaal van Turkije. De coup lijkt meer op een ‘waarschuwing’ dan een serieuze poging, maar door wie wordt Turkije gewaarschuwd? Gülen beweert op zijn beurt dat Erdogan zelf achter de coup zat, om zo meer macht naar zich toe te trekken. Maar in hoe verre is dit scenario mogelijk? Om achter antwoorden te komen moeten we even terugkijken naar zowel de recente beslissingen van Erdogan, als de geopolitieke gebeurtenissen van de afgelopen weken.
NAVO
Met de aanslagen in Istanboel nog vers in het geheugen (wat waarschijnlijk een reactie was op de herstelde diplomatieke banden met Rusland en Israel), heeft de Turkse premier Binali Yildirim in een televisietoespraak op woensdag indirect aangegeven de banden met haar buurland Syrië zo snel mogelijk te willen herstellen. De Turkse premier heeft nog niet aangegeven of hij ook direct na de onderhandelingen, die momenteel plaatsvinden in Algerije, de banden ook diplomatiek aanhaalt. Wat wel duidelijk is, is dat de Turken een aas opgooien om te kijken of Assad toehapt en gaat luisteren naar de Turkse wensen. Terwijl Erdogan voorheen het liefst Assad zag vertrekken, lijkt hij zich nu toch te realiseren dat een Syrië zonder Assad slecht kan uitpakken, ook voor Turkije. Dit staat natuurlijk lijnrecht tegenover het anti-Assad beleid van de NAVO, waar Turkije ook lid van is. Het enige wat het westen en Turkije eigenlijk nog bindt is het bondgenootschap binnen de NAVO. De NAVO kan het zich absoluut niet veroorloven de Bosporus, tevens de enige toegangsweg voor schepen richting de Zwarte Zee, te verliezen aan het RussischChinese blok. Maar wat moet je doen als Erdogan te opstandig wordt en steeds meer macht krijgt in het land waardoor het niet meer beïnvloedbaar is van buitenaf? Deze vraag kunt u waarschijnlijk zelf wel invullen.
Turkse lente
U kunt de recente stappen van de Turken zien als een teken van verzoening richting respectievelijk Rusland en Syrië. Waarom? Heel simpel: de aanslagen van Daesh en de PKK, de verliezen binnen de toeristische sector, het opgelaaide geweld in het oosten van het land, de vastgelopen onderhandelingen tussen de E.U. en Turkije, en de opvang van ruim 2 miljoen Syrische vluchtelingen die het land jaarlijks 7 miljard euro kost, hebben allemaal een duidelijk verband met elkaar en scheuren het land praktisch uit elkaar. Het zijn allemaal gecreëerde ingrediënten voor een ‘Turkse Lente’. En u begrijpt dat als wij dit inzien, Erdogan het ook al een tijdje doorheeft. Een ‘Turkse Lente’ is voor de ‘supporters’ van een Groot Koerdistan van essentieel belang en tevens de laatste stap die nodig is om een onafhankelijke Koerdische staat te kunnen uitroepen: iets wat Washington graag ziet gebeuren. IraaksKoerdistan zal na het verdrijven van Daesh een referendum houden voor een afscheiding met Irak en de Koerden in Syrië hebben recent het federaal autonome regio ‘Rojava’ uitgeroepen. De laatste stap is uiteraard het oosten van Turkije waar de grote meerderheid Koerdisch is. Turkije en Erdogan leken dus een prooi te zijn geworden van het befaamde begrip ‘regimechange’, aangevoerd door de kritische media in het land. Het nationaliseren van deze ‘kritische’ pers, een recente grondwetswijziging waardoor parlementariërs niet meer als onschendbaar worden geacht en de wens om zijn positie als president te versterken zijn allemaal stappen om het land weerbaar te voor maken voor een mogelijke ‘Turkse Lente’.
Social media
Tijdens de coup gingen alle social media in Turkije op zwart. Een terugkijk laat duidelijk zien wat voor grote impact social media als Facebook en Twitter hebben gehad op de ‘revoluties’ in Tunesië, Egypte en Libië. In alle drie de landen zijn grote groepen mensen via een oproep op social media de straten opgegaan om te gaan demonstreren tegen de overheid. Erdogan deed dat op zijn eigen manier, namelijk via Facetime live op CNN Turk. Hij riep de Turkse bevolking op om naar buiten te gaan, en vreedzaam te demonstreren. Niet veel later stroomde de pleinen vol, en werden de tanks tegengehouden. Dat de Turkse bevolking massaal gehoor gaf aan de oproep, laat duidelijk zien dat ze achter hun president staan. Indien dit in Nederland plaatsvond, en Mark Rutte zo een oproep had gedaan, zouden de meeste Nederlanders waarschijnlijk aan de kant van de Nederlandse landmacht staan.
Grotere geopolitieke verschuivingen
Het is nu van belang om in de gaten te houden of de ‘gematigde’ rebellen aan de grens met Turkije nog bewapend zullen worden. Stopt Turkije de bewapening van deze groepen dan is een deal tussen Turkije en Syrië voor intensievere samenwerking aanstaande. Blijft Turkije de groepen bewapenen, dan zullen de Russen de Turkmeense rebellen blijven bombarderen en zal de verzoening van korte duur zijn. Een veel besproken voorstel zou zijn dat Turkije zich terugtrekt uit Syrië en afziet van de Amerikaanse positie ‘Assad must go’ als de Russen en Assad alles doen wat in hun macht ligt om een SyrischKoerdistan aan de grens met Turkije te voorkomen. Tevens wankelt het verzet in de door Turkije lang gekoesterde stad Aleppo. Het verzet, variërend van de strijders van de gematigde oppositie tot aan Jabhat AlNusra en Daesh zijn in het recente offensief van het Syrische leger omsingeld en zijn de belangrijkste aanvoerlijnen van de rebellen zoals de Castello Road binnen handbereik van het Syrische leger. Het offensief in Aleppo was echter pas mogelijk nadat de Russen en het Syrische leger in de pan werden gehakt rondom Raqqah en Palmyra. Het is zowel voor Syrië als voor Turkije van belang dat er gezamenlijk naar een oplossing moet worden gezocht voor de 300.000 inwoners van de stad. Voor Turkije en Europa zal dit een nieuwe stroom van vluchtelingen met zich meebrengen. Het is dus van belang dat Turkije stopt met het leveren van wapens aan de rebellen en Assad een wapenstilstand afkondigt rondom Aleppo, zodat rebellen die hun wapens willen neerleggen en onderhandelen, deze kans ook krijgen.
Vanuit het oogpunt van een westerling zijn deze ontwikkelingen niet normaal en ongewenst omdat het de vrijheden beperken. Maar u moet begrijpen dat Turkije continu wankelt tussen twee invloedssferen en dat er een beslissend moment zal aankomen dat het moet kiezen tussen de twee kanten. Voor de westerlingen past Turkije niet meer binnen het plaatje van ‘democratie’ en willen dat hun land Turkije zo snel mogelijk de rug toekeert. Zoals we eerder in het midden-oosten hebben gezien: onrust creëren is de eerste stap richting een ‘regimechange’. Velen zien de beslissingen van Erdogan als dictatorische stappen, waar het ook erg op lijkt. Maar de Turkse bevolking heeft vrijdagnacht laten zien dat ze achter hun leider staan. En wie kent hem nou beter dan de Turken zelf? Door anti-Erdogan berichtgeving in de Nederlandse media wordt er geprobeerd om ons ook dit keer warm te maken voor de geplande ‘regimechange’. De vraag is alleen: Hoe vaak gaan wij hier nog intrappen?
[wpdevart_like_box profile_id=”destillewaarheid” connections=”show” width=”300″ height=”280″ header=”small” cover_photo=”show” locale=”en_US”]