Op 21 april vloog de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, die zich flink zorgen maakt over de succesvolle Russische interventie in Syrië, naar Moskou om achter gesloten deuren de Syrische “kwestie” met president Vladimir Poetin te bespreken. Het bezoek was eigenlijk niet eens nodig geweest aangezien de Russen, sinds ze gestart zijn met het bombarderen van extremistische groeperingen in Syrië, een directe “hot-line” openden met het Israëlische leger om potentiële militaire confrontaties in de toekomst te voorkomen. Het lijkt er echter op dat de twee een hele andere kwestie bespraken, namelijk de Russische betrokkenheid bij de ontwikkeling van een reusachtige offshore gasveld (Leviathan) voor de kust van Israël in de oostelijke Middellandse Zee. Mochten de twee leiders tot een akkoord komen dan kan dit enorme geopolitieke implicaties hebben voor de strategische rol van Rusland en de Verenigde Staten in het Midden-Oosten.
Volgens de Russische media bespraken Poetin en Netanyahu de rol van het Russische staatsbedrijf Gazprom, ’s werelds grootste aardgasproducent, als mogelijke belanghebbende in het Israëlische Leviathan project. De Russische betrokkenheid kan weer nieuw leven inblazen in het vastgelopen Leviathan project door o.a. het financiële risico van Israëlische offshore-gas projecten te verlichten en door middel van een joint venture (samenwerkingsverband) de veiligheid van deze gasvelden te garanderen. Aangezien de Russische betrokkenheid door de joint venture Iran en Hezbollah, twee bondgenoten van Rusland, ervan moet weerhouden de gasinstallaties in de toekomst aan te vallen.
Russische interesse
Veel mensen zullen verrast zijn door de zet van Poetin om een dergelijke dialoog met Netanyahu aan te gaan, aangezien Israël sinds haar oprichting in 1948 de Verenigde Staten als haar belangrijkste bondgenoot zag. Er zijn veel factoren die meespelen met de Russische interesse. Één van de troefkaarten die Poetin achter de hand heeft is de aanwezigheid van meer dan één miljoen etnische Russen in Israël, die via de politiek invloed kunnen uitoefenen op het beleid dat gevoerd wordt in Israël. Wat nog belangrijker is, is de nucleaire deal die de regering-Obama sloot met Iran. President Obama schoof de protesten van de Saudiërs en Israëliërs langszij om de nucleaire deal met Iran te ondertekenen. Dit leidde uiteindelijk in 2015 tot een zeer gekoelde relatie tussen Washington en Tel Aviv.
De nucleaire deal met Iran was voor Poetin twee vliegen in één klap. Niet alleen wist Poetin met een aantal economische samenwerkingsverdragen met Iran, de economische sancties die de EU en de VS de Russen hadden opgelegd wegens de situatie in Oekraïne grotendeels slim te ontlopen, ook versterkte de nucleaire deal met Iran als gevolg van ontevredenheid bij landen als Saudi-Arabië en Israël, de machtspositie van Rusland in het Midden-Oosten, die het na de Yom Kippoer oorlog in 1973 grotendeels verloor aan de Amerikanen. De Verenigde Staten proberen ondertussen een verzoening te forceren tussen Turkije en Israël, waarbij Turkije de grootste afnemer zou worden van het Israëlische offshore-gas. Vandaag de dag is Turkije, ondanks de gekoelde relatie tussen Ankara en Moskou, voor 60% afhankelijk van Russisch gas. De Verenigde Staten zouden graag zien dat hun Turkse bondgenoot minder afhankelijk wordt van het Russische gas en een deal sluiten met Israël. In ruil daarvoor zouden de Turken, met goedkeuring van Washington, geavanceerde Israëlische wapentuig mogen opkopen. Echter zijn de bilaterale gesprekken tussen Turkije en Israël sinds kort tot stilstand gekomen wegens een aantal verschillen, wat op zijn beurt de deuren voor Rusland naar de onderhandelingstafel met Israël opnieuw openden.
Golan, Leviathan en Turkije
De onderhandelingen die gevoerd worden tussen premier Netanyahu en president Poetin, kunnen gezien worden als een knap staaltje “realpolitik” van de hoogste geopolitieke orde, waarbij de belangen van het gehele Midden-Oosten op het spel staan. De lijnen die nu langzamerhand worden getrokken, waaronder een mogelijke partnerschap tussen Gazprom en de Israëlische Delek Group, (gasproducent) zien wij meer als een gentlemen’s agreement tussen Poetin en Netanyahu. Waarbij Poetin belooft zijn bondgenoot Iran en indirect Hezbollah in het gareel te houden in ruil voor een flink aandeel in het Leviathan project.
Israël kondigde in 2010 voor het eerst aan een enorme gasveld te hebben gevonden binnen haar Exclusieve Economische Zone (EEZ). Het gasveld werd destijds gevonden in wat geologen de Levant of de Levantijnse Basin noemen. Het gasveld ligt ongeveer 80 km ten westen van de havenstad Haifa en is 3 km diep. In 2010 presenteerden drie Israëlische energiebedrijven, onder leiding van Delek Energy en in samenwerking met de Houston Texas Noble Energie voor het eerst een inschatting van de hoeveelheid gas. De eerste inschattingen waren niet mis en er werd aangekondigd dat de bedrijven voor 16 triljoen kubieke voet aan gas hadden weten te vinden. Voor het eerst sinds de oprichting van de staat Israël in 1948, zou het land zelfvoorzienend worden in energie en zelfs een belangrijke positie kunnen innemen op de energiemarkt als exporteur van gas.
Gazprom
In oktober 2015, wisten een aantal Israëlische bronnen te melden dat president Poetin opnieuw interesse toonde in het Leviathan project. Dit keer in de vorm van een joint venture. Poetins hernieuwde interesse was niet van de grond gekomen als Rusland niet had aangekondigd de positie van Gazprom op de Israëlische energiemarkt te verbeteren. De aankondiging zou extra druk moeten zetten op Netanyahu om zijn standpunt van 2012 omtrent de Russische bemoeienis in het gasproject te herzien.
In 2012 toonde Gazprom voor het eerst interesse en wilde het bedrijf zich voor 30% in het Leviathan project kopen. De Amerikaanse partner Houston Texas Noble Energie stak hier echter een stokje voor, en betrok een strategische partner die net zoals Gazprom in staat was om met de benodigde financiële middelen en kennis het maximale uit dit project te halen. De veto van de Houston Texas Noble Energie kan gezien worden als de lange arm van Washington die Rusland koste wat het kost uit dit project wilt houden.
De ontdekking en ontwikkeling van het gasveld alleen al, met inbegrip van de bouw van een booreiland om het gas vloeibaar te kunnen maken, worden ongeveer geschat op $10-15 miljard. Na de bemoeienis van de Houston Texas Noble Energie ontstond er een splitsing tussen het Israëlisch-Amerikaanse partnerschap. De Israëlische miljardair Yitzhak Tshuva en zijn Delek Group waren enthousiast over het voorstel van Gazprom, vooral de geopolitieke macht en marketing vermogen van Gazprom wereldwijd sprak de Delek Group aan.
Turkije en Israël
Eind maart verscheen de Amerikaanse vice-president Joe Biden, die een handje heeft in gebieden waar de neo-conservatieven van Washington speciale concessies of overeenkomsten willen afdwingen, in Tel Aviv voor een ontmoeting met Netanyahu. Achter gesloten deuren heeft Biden de druk op Netanyahu proberen op te voeren om een deal met Erdogan te accepteren zodat het Leviathan gas naar Turkije zou gaan en Gazprom haar positie zou verliezen. Ook heeft Biden aangedrongen om geavanceerde Israëlische wapensystemen te verkopen aan NAVO-lid Turkije indien beide landen tot een overeenkomst zouden komen. Sindsdien vonden er geheime onderhandelingen plaats tussen Turkije en Israël, maar zonder succes. Volgens de Israëlische minister van Defensie, Moshe Ya’alon, was de belangrijkste eis van Israël tijdens de onderhandelingen, dat president Erdogan de “Hamas commandopost” in Turkije zou sluiten. Israël beweert dat vanuit die locatie aanslagen worden beraamd op Israël.
President Poetin pakte het wat subtieler aan en nodigde daags na het bezoek van Biden aan Netanyahu, de Israëlische president Rivlin uit om op bezoek te komen in Moskou.
Om deze toponderhandelingen nog enigszins een “cover-up” te geven zou president Rivlin volgens officiële bronnen naar Rusland zijn gereisd om de 25ste verjaardag te vieren van de herstelde diplomatieke banden tussen beide landen. In feite diende Rivlin als een handige “backdoor” voor de meest recente onderhandelingen tussen Moskou en Tel Aviv over het gasproject. In Moskou drong Rivlin er bij Poetin op aan om de United Nations Disengagement Observer Force (UNDOF) te herstellen op de Golanhoogte tussen Israël en Syrië, omdat Israël zeer bezorgd zou zijn over de activiteiten en betrokkenheid van de Iraniërs en Hezbollah in de Syrische burgeroorlog en deze zich zouden kunnen verspreiden naar de Golanhoogte.
Recente inspanningen van Netanyahu om de Amerikaanse president Obama ervan te overtuigen de Golanhoogte te erkennen als Israëlisch grondgebied hebben tot op heden geen succes. Netanyahu hoopte met de recente olievondsten in de bezette Golanhoogte, gedaan door het Energiebedrijf Genie Energie, opgericht door Dick Cheney en Lord Rothschild, president Obama op een andere koers te krijgen.
Wat steeds duidelijker wordt, is dat Israël een bijzonder gevaarlijk schaakspel speelt. Door de Russen hun zin te geven in het Leviathan project hoopt Israël dat Rusland op haar beurt de greep op Iran verder kan verstevigen zodat toekomstige Israëlische projecten geen gevaar zullen lopen. Wat de Israëliërs niet weten is dat Poetin deze strategie allang doorheeft en niet gediend is om als pion te fungeren in het Israëlische verdeel en heers politiek in het Midden-Oosten, en Iran als strategische partner omwille van een gasveld nooit zal laten vallen aangezien de afzetmarkt in Iran economisch gezien veel meer oplevert dan een aandeel in een gasveld.
[wpdevart_like_box profile_id=”destillewaarheid” connections=”show” width=”300″ height=”280″ header=”small” cover_photo=”show” locale=”en_US”]